ANATOMIA I FIZJOLOGIA: TKANKA NERWOWA

TKANKA NERWOWA

Tkanka nerwowa (łac. textus nervosus) – tkanka składająca się z neuronów (komórek nerwowych) i komórek glejowych, tworząca układ nerwowy.

Komórki nerwowe – neurony, nie mają zdolności do podziału i do regeneracji.

Tkanka nerwowa ma bardzo słabe możliwości regeneracyjne, ponieważ większość dojrzałych neuronów w ciele człowieka nie ma centrioli i nie jest w stanie się dzielić. Możliwa jest jednak regeneracja włókien nerwowych w obwodowym układzie nerwowym, nawet po ich całkowitym przecięciu. Kilka dni po przecięciu dochodzi do zwyrodnienia aksonu w okolicy uszkodzenia – jest to tzw. zwyrodnienie Wallera. Równocześnie licznie dzielą się komórki Schwanna.
Tygodnie później przecięty akson kiełkuje od strony proksymalnej w kierunku pierwotnego obszaru unerwienia. Odbywa się to z prędkością 1 mm dziennie. Z sąsiadujących neuronów często kiełkują bocznice aksonalne. Na skutek zgrubiałej osłonki mielinowej (wzmożona proliferacja komórek Schwanna), przewodnictwo w tak powstałej komórce nerwowej jest nieco wolniejsze niż w pierwotnej.
Kiełkujące aksony nie są w stanie jednak dotrzeć do miejsca pierwotnego unerwiania, jeżeli po drodze napotkają blizny łącznotkankowe (powstają wtedy zgrubiałe nerwiaki). Stąd też, podczas zniszczenia długiego odcinka nerwu, uzasadniony jest przeszczep nerwu, który mostkuje uszkodzony fragment.

FUNKCJA:

Centralny układ nerwowy, od którego odchodzą liczne włókna nerwowe, pełni nadrzędną funkcję w stosunku do innych układów i całego organizmu. Układ nerwowy scala, kontroluje wszystkie czynności życiowe i funkcjonowanie żywego organizmu w zmieniającym się środowisku: w zależności od sytuacji w środowisku zarówno wewnętrznym jak i zewnętrznym układ nerwowy wytwarza adekwatną odpowiedź. Zapewniane jest to dzięki temu, że neurony stale rejestrują i analizują informacje o stanie wewnętrznym organizmu jak i zewnętrznym stanie otoczenia, przez co przygotowują organizm do adekwatnej reakcji. M.in. komórki układu nerwowego odbierają bodźce od receptorów (wrażliwych np. na dotyk, temperaturę czy światło) i przekazują je do efektorów, te zaś przetwarzają je w adekwatne odpowiedzi. Do neuronów należy również koordynacja aktywności intelektualnej, świadomości, podświadomości, aktywności ruchowej czy też czynności gruczołów dokrewnych.

BUDOWA:

Tkanka nerwowa składa się z neuronów, które są odpowiedzialne za przewodzenie sygnałów i syntezę peptydów uczestniczących w przewodnictwie synaptycznym oraz komórek glejowych, które pełnią liczne funkcje w zakresie "komórek opiekuńczych", czyli np. funkcje podporowe, metaboliczne i ochronne. Neurony występują w całym układzie nerwowym i składają się z ciała komórki zawierającego jądro. Od tego ciała odchodzą krótkie wypustki zwane dendrytami oraz najczęściej jedna, długa i rozgałęziona na końcu wypustka – neuryt. Mogą go otaczać osłonki mielinowe. Dendryty odbierają bodźce i przekazują je do ciała komórki nerwowej, a stąd przez neuryt informacja trafia do następnej komórki nerwowej. Przewodzenie impulsów z neuronu do innego neuronu zachodzi dzięki wytwarzaniu substancji przekaźnikowej.
Z tkanki nerwowej zbudowane są:

·         ośrodkowy układ nerwowy:

o    mózg (mózgowie),

o    rdzeń kręgowy,

·         obwodowy układ nerwowy.

Konkretne uporządkowanie tkanki nerwowej i skład komórek glejowych zależy od miejsca występowania w organizmie.

… czyli wypustki są dwojakiego rodzaju:

- dendryty (dużo i krótkie)

- akson  (neuryt) – występuje pojedynczo, może osiągać długość kilkunastu cm i nazwany jest włóknem nerwowym; otoczony jest osłonką mielinową i osłonką komórkową.

W osłonce widoczne są przerwy, zwane przewężeniami Ranviera.

Połączenie między neuronami, nazywane jest synapsą.

Przepływ impulsu wzdłuż neuronu odbywa jednokierunkowo: sygnał odbierany jest przez dendryty, przekazywany do ciała komórki, a następnie biegnie wzdłuż aksonu i przekazywany jest specjalnym połączeniem kolejnej komórce.

Mamy dwa rodzaje synaps:

- synapsy chemiczne (przekazywanie sygnału między komórkami odbywa się na drodze chemicznej)

Substancja pełniąca rolę przekaźnika, nazywa się neuroprzekaźnikiem lub mediatorem.

- synapsy elektryczne – impuls przeskakuje z jednej komórki na drugą.

NEURONY SKUPIAJĄ SIĘ ZE SOBĄ, TWORZĄC RÓŻNE STRUKTURY UKŁADU NERWOWEGO:

- MÓZG I RDZEŃ KRĘGOWY – składa się z ogromnej liczby neuronów i ich wypustek

- NERWY – składają się z włókien nerwowych, otoczonych tkanką łączną

POMIĘDZY KOMÓRKAMI NERWOWYMI ZNAJDUJE SIĘ TKANKA GLEJOWA.

PODZIAŁ NEURONÓW:

KRYTERIA PODZIAŁU	RODZAJ NEURONÓW	OPIS
ZE WZGLĘDU NA LICZBĘ WYPUSTEK	JEDNOBIEGUNOWE RZEKOMO JEDNOBIEGUNOWE DWUBIEGUNOWE WIELOBIEGUNOWE	MAJĄ JEDNĄ ROZGAŁĘZIONĄ WYPUSTKĘ POSIADAJĄ POZORNIE JEDNĄ WYPUSTKĘ, KTÓRA W RZECZYWISTOŚCI SKŁADA SIĘ Z DWÓCH ODDZIELNYCH POSIADAJĄ DWIE WYPUSTKI: 1 AKSON I 1 DENDRYT NAPRZECIW SIEBIE POSIADAJĄ WIELE DENDRYTÓW I 1 AKSON (TAKA WŁAŚNIE KOMÓRKA JEST NAJCZĘŚCIEJ PRZEDSTAWIANA JAKO MODEL NEURONU)
ZE WZGLĘDU NA KIERUNEK PRZEWODZENIA IMPULSU	CZUCIOWE RUCHOWE POŚREDNICZĄCE (KOJARZENIOWE)	PRZEWODZĄ IMPULS OD RECEPTORA DO OŚRODKÓW NERWOWYCH PRZEWODZĄ IMPULS OD OŚRODKÓW NERWOWYCH DO EFEKTORA (NP. DO MIĘŚNIA) PRZEWODZĄ IMPULSY POMIĘDZY NEURONAMI